مدیریت استراتژیک برنامه ریزی استراتژیک + مثال های متنوع

مقدمه

مدیریت استراتژیک از نظر مفهومی عبارت است از: هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات همه جانبه به منظور توانمندسازی سازمان در دستیابی به اهداف مورد نظر.

مترادف آن، چیزی نیست جز برنامه ریزی استراتژیک.

عبارت مدیریت استراتژیک بیشتر در محیط‌های آکادمیک و عبارت برنامه‌ریزی استراتژیک و مدیریت استراتژیک بیشتر در دنیای کسب و کار استفاده می‌شود.

دلایل عدم موفقیت استراتژی‌ها

عدم موفقیت یک استراتژی، می‌تواند بی‌شمار دلیل متفاوت داشته باشد. اما عمده دلایل این مسئله عبارتند از:

• عدم موفقیت در بخش‌بندی بازار
• پرداخت مبلغ بیش از حد برای خرید یک شركت
• عقب‌افتادگی از رقبا در تحقیق و توسعه
• عدم بکارگیری مزایای سیستم اطلاعات کامپیوتر

انواع استراتژی‌ها در مدیریت استراتژیک

در مدیریت استراتژیک، استراتژی‌ها انواع متفاوتی دارند. عمده‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. استراتژی های یکپارچه ساز
2. استراتژی های متمرکز
3. استراتژی های تنوع
4. استراتژی های تدافعی

استراتژی یکپارچه ساز در مدیریت استراتژیک

خود استراتژی‌های یکپارچه ساز به دسته های زیر تقسیم می‌شوند:

• Forward integration  یکپارچه سازی رو به جلو
  
• Backward integration یکپارچه سازی رو به عقب
  
• Horizontal integration یکپارچه سازی افقی

یکپارچه سازی رو به جلو

در حالت کلی، استراتژی یکپارچه ساز به معنای تملک و یا افزایش کنترل بر روی توزیع کنندگان و خرده فروشان است.

برای مثال، شرکت جنرال موتور مالكیت ۱۰٪ از واسطه های فروش خودرو را در اختیار دارد.

یکپارچه سازی رو به عقب

استراتژی یکپارچه سازی رو به عقب، به معنای تملک و یا افزایش کنترل بر روی شركت‌های تامین کننده است.

برای مثال، Motel 8 یک تولیدکننده مبلمان را خریداری کرده است.

یكپارچه سازی افقی

استراتژی یکپارچه سازی افقی، به معنای تملک و یا افزایش کنترل بر روی شركت‌های رقیب است.

برای مثال شركت هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون اخیرا هتل پراموس (Promus) را خریداری کرده است.

استراتژی متمرکز در مدیریت استراتژیک

انواع استراتژی‌های متمرکز در مدیریت استراتژیک عبارتند از:

• رسوخ در بازار (Market penetration)
• توسعه بازار (Market development)
• توسعه محصول (Product development)

رسوخ در بازار

رسوخ در بازار، عبارت است از افزایش سهم بازار برای محصولات یا خدمات فعلی از طریق تلاش‌های بیشتر بازاریابی.

برای مثال، شركت اینترنتی Ameritrade با صرف 200 میلیون دلار برای تبلیغات بودجه تبلیغات خود را سه برابر کرد تا مردم را قانع كند از طریق اینترنت سرمایه گذاری كنند.

توسعه بازار

توسعه بازار، عبارت است از عرضه محصول و یا خدمات فعلی در مناطق جغرافیایی جدید.

برای مثال شرکت اتوبوس سازی Henlys در انگلستان، شرکت اتوبوس سازی Blue Bird در آمریکا را خریداری می‌کند.

توسعه محصول

توسعه محصول عبارت است از افزایش فروش از طریق بهینه سازی محصول و یا خدمات فعلی و یا ارائه محصول یا خدمات جدید.

برای مثال می‌توان به افزایش سرعت و مدل‌های جدید CPU های شركت Intel اشاره کرد.

استراتژی تنوع در مدیریت استراتژیک

استراتژی تنوع به دسته های زیر تقسیم می‌گردد:

• تنوع گرایی همگون (diversification Concentric)

• تنوع گرایی ناهمگون (Conglomerate diversification)

• تنوع گرایی افقی (Horizontal diversification)

تنوع گرایی همگون

تنوع گرایی همگون، به معنای ارائه محصول جدید ولی مرتبط با محصولات قبلی است.

برای مثال، بانک NWB در انگلستان شركت بیمه انگلیسی G& Lرا خریداری کرده است.

تنوع گرایی غیرهمگون

تنوع گرایی غیرهمگون، به معنای ارائه محصول جدید و غیر مرتبط با محصولات قبلی است.

برای مثال، می‌توان به ورود SONY به کسب و کار کامپیوتر PC اشاره نمود.

تنوع گرایی افقی

تنوع گرایی افقی، به معنای ارائه محصول جدید و غیر مرتبط به مشتریان فعلی شركت است.

برای مثال، می‌توان به ورود زیراکس به کسب و کار تولید کاغذ اشاره کرد.

استراتژی تدافعی زن و ملال در مدیریت استراتژیک

انواع استراتژی تدافعی در مدیریت استراتژیک به دسته های زیر تقسیم می‌شوند:

• مشارکت (Joint venture)
• کاهش (Retrenchment)
• واگذاری (Divestiture)
• انحلال (Liquidation)

استراتژی مشارکت

تنوع گرایی همگون، به معنای ارائه محصول جدید و غیر مرتبط به مشتریان فعلی شركت است.

برای مثال می‌توان به تشكیل یک سازمان جدید با حمایت و همکاری دو یا چند شرکت اشاره کرد.

مثال دیگر ایجاد شركت وسایل خانگی Philips با سرمایه گذاری شركت Lucent و شرکت الكترونیك فیلیپس است.

استراتژی کاهش

استراتژی کاهش، به معنای تجدید ساختار در فعالیتهای و هزینه ها به منظور جلوگیری از کاهش فروش و سود است.

برای مثال، می‌توان به تعطیلی کارخانه تولید جیپ درکرایسلر اشاره کرد.

استراتژی واگذاری

استراتژی واگذاری، به معنای تجدید ساختار در فعالیتهای و هزینه ها به منظور جلوگیری از کاهش فروش و سود است.

برای مثال می‌توان به فروش یك بخش و یا جزیی از شركت یا فروش بخش وسایل صوتی – تصویری توسط شرکت جنرال الكتریك اشاره کرد.

انحلال

استراتژی انحلال، به معنای فروش تمامی دارایی شرکت به منظور کسب ارزش ملموس آن‌ها است.

مثال استراتژی انحلال، می‌توان به شركت Ribol که تمامی دارایی خود را فروخت و فعالیت خود را متوقف ساخت اشاره کرد.

گام‌های استراتژی در مدیریت استراتژیک

در مدیریت استراتژیک، استراتژی ده گام دارد:

1. بینش
2. نیروی پیش برنده
3. شناسایی قوت ها و ضعف ها
4. شناسایی فرصت ها و تهدیدها
5. عوامل کلیدی موفقیت
6. تجزیه و تحلیل رقابت
7. تعریف اهداف و آرمان ها
8. انتخاب استراتژی های مناسب
9. تبدیل برنامه های استراتژیک به برنامه های کاری
10. انجام کنترل های دقیق

بینش

بینش یک مفهوم مهم در مدیریت استراتژیک و بیانگر ماموریت یک شرکت و یا سازمان می‌باشد. این بینش هرچه باشد هدف آن یکی است و آن متمرکز کردن توجه همه ی افراد سازمان بر روی یک هدف میباشد. بهترین روش برای انجام این کار نوشتن بیانیه ای است که بیانگر ماموریت شرکت میباشد.

فرآیند عمومی برنامه ریزی استراتژیك (ماموریت)

در تدوین بیانیه ماموریت یا چشم انداز باید بتوان به پنج سؤال اساسی پاسخ داد که عبارتنداز:

1)چه چیزی؟ (کالا و خدماتی که سازمان ارائه می دهد و در واقع چه نیازی از جامعه را با تامین این محصولات برآورده می سازد.)

2) چه کسی؟ (مشتریان چه کسانی هستند؟)

3)کجا؟ (حیطه رقابت شركت كجاست؟ چه در ورودی‌ها و چه در خروجی‌ها)

4) چرا؟ (هدف بهینه سازمان چیست؟)

5) چگونه؟ (ویژگی‌های منحصر به فرد و مزیت‌های رقابتی سازمان در رسیدن به این هدفها چیست؟)

کانون توجه نیز باید در بیانیه شفاف گردد. کانون توجه از سه جز تشكیل گردیده:

• تكنولوژی
• منابع انسانی
• نمای سازمانی

در مدیریت استراتژیک، بسته به نوع سازمان و توانمندی که سازمان در هر یك از سه جز دارد, به یكی از آنها می توان اشاره نمود.

تدوین ارکان جهت ساز (آرمان)

یك بیانیه آرمان باید هفت ویژگی داشته باشد:

1. واقع گرایانه و امکان پذیر باشد.
2. واضح و قابل فهم باشد.
3. پسندیده و مطلوب باشد.
4. بلند پروازانه باشد.
5. تغییر شرایط آینده را حتی الامكان پاسخگویی كند.
6. برانگیزاننده و بسیج کننده باشد.
7. هدایت کننده و جهت دهنده باشد.

(ارزش)

یك بیانیه ارزش باید پنج ویژگی داشته باشد :

1. شفاف و قابل فهم پذیر باشد. (برای همه یكسان )
2. در سازمان قابل رویت باشد.
3. شرط بقا و رشد سازمان باشد.
4. با اهداف سازمانی مرتبط باشد.
5. ارزش ها باید با هم همسو و هم افزا باشند.

نیروی پیش برنده

1. نیروی پیش برنده شرکت را شناسایی و موقعیت بازار را مشخص کنید. به طور معمول نیروهای پیش برنده عبارتند از:
2. دانش: بعضی از کارآفرینان نیروی خود را روی دانش گسترده ای که از یک موضوع دارند بنا میکنند.
3. محصولات و خدمات بی‌مانند: برخی از شرکت ها تمرکز خود را بر روی محصولاتی که به فروش میرسانند معطوف میکنند.
4. ارائه خدمات به بازار هدف: برخی از شرکت ها نیازهای بخش مشتریان خود را در بازار نگه میدارند.

شناسنایی قوت‌ها و ضعف‌ها

بعد از مشخص کردن نیروهای پیش برنده و موقعیت مورد نظر شرکت، مدیریت باید نیروی خود را بر ارزیابی قوت ها و ضعف های شرکت متمرکز کند.

از منظر مدیریت استراتژیک، ما با دو مفهوم مهم روبرو هستیم:

• قوت ها: عوامل درونی مثبت هستند که به تحقق اهداف کمک میکنند.
• ضعف ها: عوامل درونی منفی هستند که مانع تحقق اهداف میشوند.

یک ضعف مهم که می‌توانند باعث بروز چالش در شرکت شوند، تفییرات گسترده است. مدیریت این‌گونه از تغییرات، روش مدیریتی خود را دارد که مطالعه آن، در مقاله مدیریت تغییرات رایمون خالی از لطف نیست.

مقاله مرتبط در ویکیپدیا : مدیریت راهبردی

شرکت آوید سامانه رایمون تولید کننده نرم افزارهای مالی;  لجستیک ; تولید و ERP