کنترل تولید (شاخص OEE):
(کنترل تولید: شاخص OEE ، مدیریت تولید،Quality ، Availability ،Performance ، شاخص عملکرد تولید)
در کنترل تولید از جمله معیارها و ابزارهایی که مدیریت تولید برای ارزیابی عملکرد واحد خود به کار می بندد;استفاده از شاخص کلیدی عملکرد (KPI) است. استفاده از این شاخص ها منجر به آنالیز وضعیت فعلی خطوط تولید و تشخیص موانع موجود بر سر راه بهینه شدن تصمیمات مدیریت تولید در محقق شدن برنامه ریزی تولید می باشد و در یک دورنمای کلی; اتخاذ راهکار مناسب برای این امر را به مدیریت تولید خواهد شد.
- انواع این شاخص ها در سازمان های تولیدی بسیار متنوع می باشد که دراین سری از مقاله ها ما به بررسی مزایا و چالش های بکارگیری شاخص OEE در فرایند کنترل تولید می پردازیم.
نرم افزار برنامه ریزی تولید رایمون |کنترل تولید
شاخص OEE :
شاخص اثر بخشی کلی تجهیزات (Overall Equipment Effectiveness); یکی از معیارهای مهم ارزیابی برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات در سازمان های تولیدی و از ابزار های مهم کنترل تولید می باشد; که مدیریت سازمان با استناد به پارامترهای مهم در این شاخص اعم از میزان در دسترس بودن تجهیزات ; عملکرد تولیدی و کیفیت محصولات می تواند به اهداف خود یعنی بهبود در کیفیت محصول و هم چنین جلوگیری از اتلاف منابع سازمانی (زمان و هزینه) دست یابد.
در ادامه مطلب; به بررسی جزئیات هر یک از پارامترها می پردازیم.
میزان در دسترس بودن تجهیزات (Availibality) :
از بزرگترین دغدغه های مدیریت تولید در کنترل تولید و عملیات وابسته به آن، تحقق برنامه تولید زمانبندی شده در یک دوره زمانی خاص می باشد.از عوامل مهمی که در محقق شدن این امر تاثیر فراوانی دارد، میزان در دسترس بودن تجهیزات و ماشین آلات تولیدی می باشد که واضح و مبرهن است هر چه میزان این سطح دسترسی بیشتر باشد; مدیریت تولید با چالش کمتری جهت محقق شدن برنامه تولید خود مواجه می باشد.
ولی اختلال در میزان این سطح دسترسی موجب کاهش نرخ تولید و عدم تحقق برنامه ریزی تولید می شود. از دلایلی که باعث ایجاد خلل در کاهش نرخ تولید می شود; خرابی تجهیزات و ماشین آلات و هم چنین میزان بالای توقفات خط به دلایل مختلف می باشد.
فرمول محاسبه این پارامتر به صورت زیر می باشد:
(کل مدت زمان قابل دسترس در یک دوره خاص / مدت زمان کارکرد واقعی دستگاه)= Availability
تنها دلیل وجود انحراف در این پارامتر; به وجود آمدن خرابی و توقف دستگاه به دلایل مختلف می باشد که مدیریت تولید با توجه به محاسبه نرخ سطح دسترسی و هم چنین بهره گیری از گزارش توقفات ماشین آلات، می تواند روند بهبود این نرخ را در آبنده داشته باشد.
عملکرد دستگاه ( Performance) در فرایند کنترل تولید :
از معیارهای مناسب مدیریت تولید جهت برنامه ریزی زمان بندی تولید و کنترل تولید، ظرفیت تولید دستکاه می باشد. این بدین معنی می باشد که یک دستگاه در یک دوره زمانی خاص (روز، شیفت و …) به چه مقدار تولید می تواند داشته باشد تا بر این اساس یک برنامه ریزی تولید استاندارد و واقعی شکل بگیرد.
اما باید گفت که عوامل مختلفی مانند عدم آموزش اپراتور; خرابی و فرسودگی ماشین آلات; عدم به کارگیری 100 درصدی دستگاه به دلیل انتخاب روش نامناسب; عدم توانایی پرسنل تولیدی و … باعث ایجاد انحراف در این پارامتر می باشد که مدیریت تولید با توجه به نرخ بدست امده در این پارامتر و هم چنین به کمک دیگر گزارش های مدیریتی می باستی نسبت به حذف یا کاهش اثرات دلایل ذکر شده، کوشش نماید.
فرمول محاسباتی این پارامتر به صورت زیر می باشد:
(تولید اسمی(ظرفیت تولید در یک دوره زمانی خاص) / تولید واقعی)= Performance
کیفیت تولید (Quality ) در فرایند کنترل تولید:
از مهمترین دغدغه های مدیریت تولید از ابتدای شکل گیری مبحث برنامه ریزی تولید و کنترل تولید; ایجاد و تولید محصول و یا کالای سالم و با کیفیت می باشد. زیرا که تولید کالای بی کیفیت و یا نا سالم باعث افزایش نرخ هزینه های تولید در سازمان تولیدی می شود که این امر باعث هدر رفت و اتلاف یکی از مهمترنی منابع سازمانی (هزینه) می شود.
در این راستا دلایل مختلفی مانند بی کیفیت بودن مواد اولیه; تنظیمات نادرست ماشین آلات; عدم توانایی پرسنل تولیدی و … باعث ایجاد انحراف در نرخ این پارامتر می شود.
نحوه محاسبه این پارامتر به صورت زیر می باشد:
(کل تولید / تولید سالم)=Quality
در نهایت با دست آمدن این 3 پارامتر کلیدی; می توان OEE خطوط تولیدی را با فرمول زیر بدست آورد:
OEE= (Availability × Performance × Quality) * 100
نرخ های بدست آمده شاخص OEE; معمولا در سه بازه قرار می گیرد که هر کدام بیان کننده مطلوب یا نامطلوب وضعیت واحد تولیدی می باشد.
%40-0 :
- وجود شاخص کنترل تولید OEE در این بازه بیانگر نامطلوب بودن وضعیت واحد یا سازمان تولیدی می باشد که مدیریت تولید با در نظر گرفتن عوامل بوجود آمدن این حد انحراف مانند آموزش پرسنل تولیدی; غیر واقعی بودن برنامه تولید نسبت به ظرفیت اسمی ماشین آلات; نگهداری و تعمیرات ماشین آلات; تامین مواد اولیه مطلوب و … می تواند تا حد زیادی انحراف بوجود آمده را بطرف سازد.
40-60%:
- این بازه بیانگر متوسط بودن وضعیت واحد و سازمان تولیدی می باشد و مدیریت تولید امید دارد با برطرف کرن موانع و هم چنین بکارگیری موارد ذکر شده در مورد قبل، بتواند انحرافات بوجود آمده را کمتر کند.
60-80%:
- این بازه بیانگر وضعیت مطلوب واحد یا سازمانی تولیدی می باشد که مدیریت تولید با استمرار در برنامه های به کارگفته شده جهت افزایش نرخ پارامتر های دخیل در شاخص عملکرد تولید OEE می تواتد سازان یا واحد تولیدی خود را در این وضعیت مطلوب حفظ کند.البته شایان ذکر است که اگر نرخ بدست آمده در این شاخص; عددی بلاتر از 80 باشد، وضعیت سازمان تولیدی در وضعیت خیلی مطلوب می باشد که البته این بازه در سطح جهانی می باشد که البته رسیدن به این بازه الویت اولیه سازمان های تولیدی ایرانی نمی باشد.
شرکت آوید سامانه رایمون، ارایه دهنده نرم افزارهای مالی; نرم افزارهای لجستیک; نرم افزار کنترل تولید و نرم افزارهای ERP
(کنترل تولید: شاخص OEE ، مدیریت تولید ، Quality ، Availability ، Performance ،شاخص عملکرد تولید ، نرم افزار کنترل تولید)