تعطیلات و مرخصی ها
هر کارگری در مدت زمان کاری خود در هر کارگاهی; می تواند از تعطیلات و مرخصی ها ; که در مواد قانون کار آمده است ; استفاده نماید ; بیشتر افراد مرخصی ها را شامل استحقاقی و استعلاجی می دانند; در حالی که در قانون کار شرح بسیاری از تعطیلات و مرخصی ها آمده است که; در ادامه به آن می پردازیم :
تعطیلی جمعه
طبق ماده 62 قانون کار; روز جمعه روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد است ; کار در روز جمعه برای کارگر مجاز نیست ; در صورتیکه ; کارگر در روز جمعه در محل کار حاضر شود ; باید 40 درصد بیشتر بابت جمعه کاری در آن روز دریافت نماید.
اگر کارگری نوبت کاری دارد و نوبت کاری او در روز جمعه می باشد; کارفرما باید او را در یکی از روزهای هفته به جای روز جمعه تعطیل نماید.
تعطیلی روز کارگر
طبق ماده 63 قانون کار; روز کارگر 11 اردیبهشت نیز جز تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید; با توجه به این که روز 11 اردیبهشت در تقویم رسمی کشور به عنوان روز تعطیل رسمی نبوده و کارگران در این روز اشتغال به کار دارند ; کارفرما باید 40 درصد حقوق آنها را در همان روز افزایش دهد.
مرخصی استحقاقی سالانه کارگران
طبق ماده 64 قانون کار ; مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و با احتساب چهار روز جمعه ; جمعا یک ماه است ; سایر روز های تعطیل جز ایام مرخصی محسوب نخواهد شد; برای کار کمتر از یک سال مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود.
در واقع مدت مرخصی استحقاقی 26 روز و 4 جمعه می باشد.
مرخصی استحقاقی کارهای سخت و زیان آور
طبق ماده 65 قانون کار ; از دیگر تعطیلات و مرخصی ها ; مرخصی سالیانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند ; 5 هفته می باشد ; استفاده از این مرخصی حتی الامکان در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کار صورت می گیرد.
31 روز عادی و 4 جمعه می باشد.
کارگر می تواند در پایان هر 6 ماه 15 روز به مرخصی برود.
ذخیره مرخصی
طبق ماده 66 قانون کار ; کارگر نمی تواند بیستر از 9 روز از مرخصی سالیانه خود را ذخیره کند .
در صورتی که کارگر یکسال تمام در کارگر کار کند ; می تواند 9 روز مرخصی خود را ذخیره کند و کارفرما مبلغ را به او بپردازد ; مابقی مرخصی های استفاده نشده او از بین می رود ; اما اگر کمتر از یکسال در آن کارگاه کار کند ; به هر میزان که مرخصی استفاده نکرده است; می تواند پول آن را از کارفرما دریافت کند.
به عنوان مثال : کارگری در ابتدای تیرماه به کارگاه آمده است و تا پایان سال 15 روز مرخصی استفاده نکرده دارد; در پایان سال کارفرما مبلغ 15 روز مرخصی را به او می پردازد.
کارگری دو سال سابقه کار در کارگاه دارد; در آخر اسفند ماه او 20 روز مرخصی استفاده نشده دارد; کارفرما فقط مبلغ 9 روز مرخصی را به او می پردازد.
مرخصی حج واجب
یکی دیگر از تعطیلات و مرخص ها کارگران ; طبق ماده 67 قانون کار ; مرخصی یکماهه بابت ادای فریضه حج فقط یکبار یا مرخصی بدون حقوق بگیرد ; یا به طور یکجا از مرخصی یکماهه استحقاقی خود استفاده کند.
کارفرما باید این یکماه را یا به صورت استحقاقی ; یا به صورت مرخصی بدون حقوق به کارگر مرخصی بدهد.
نکات مهم
- طبق ماده 69 قانون کار ; کارفرما و کارگر در رابطه با تاریخ استفاده مرخصی باید باهم توافق کنند ; کارگر خود سر نمی تواند بدون رضایت کارفرما به مرخصی برود; از طرفی هم کارفرما نمی تواند اجازه استفاده از مرخصی به کارگر ندهد ; در صورت بروز اختلاف بین آنها شعبه اداره کار نزدیک به محل کار; نظر خواهد داد و لازم الاجرا می باشد.
- طبق ماده 70 قانون کار; اگر کارگری مرخصی ساعتی ( کمتر از یکروز) بگیرد; به میزان ساعت مرخصی از مرخصی استحقاقی او کم می گردد.
- در صورتیکه مرخصی استحقاقی کارگر نداشته باشد; از کارکرد او کسر می گردد و حقوق وی نیز کمتر می شود.
پرداخت مطالبات مرخصی استحقاقی
طبق ماده 71 قانون کار; در صورت اتمام قرارداد و یا فسخ قرارداد توسط یکی از طرفین; بازنشستگی; یا از کار افتادگی کلی کارگر; تعطیلی کارگاه کارفرما; باید مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی کارگر را به او پرداخت کند.
حتی اگر کارگر فوت نماید ; یا دچار محجوریت شود ; این مطالبه را به ورثه و یا قیم او پرداخت می شود.
نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق
طبق ماده 72 قانون کار ; برای استفاده از مرخصی بدون حقوق ; مدت آن ; شرایط برگشت به کار; باید میان کارگر و کارفرما توافق شود و به صورت کتبی منعقد گردد.
مرخصی فوت و ازدواج
طبق ماده 73 قانون کار; کلیه کارگران در موارد زیر، حق برخورداری از سه روز مرخصی با استفاده از مزد را دارند :
- ازدواج دائم
- فوت همسر; پدر ;مادر و فرزندان
- مدت مرخصی استعلاجی
طبق ماده 74 قانون کار; مدت مرخصی استعلاجی با تایید سازمان تامین اجتماعی ; جز سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد.
مرخصی استعلاجی بیشتر از سه روز بر عهده سازمان تامین اجتماعی است ; کمتر از سه روز را کارگر می تواند از مرخصی استحقاقی خود استفاده کند.
پرداخت عیدی; پاداش حق اولاد، بن کارگری ; هر دریافتی که مشمول بیمه نیست بر عهده کارفرما است.
مرخصی استعلاجی مدت ندارد و میزان آن را پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی تعیین می کند.
در این مقاله قوانین مربوط به تعطیلات و مرخصی ها کارگران را شرح دادیم .
در قسمت مقاله های رایمون شرح کاملی در رابطه با مرخصی استعلاجی و از کار افتادگی کارگران وجود دارد; برای اطلاعات بیشتر می توان به آن مراجعه کرد.
شرکت آوید سامانه رایمون; تولید کننده نرم افزارهای مدیریت تولید و ERP