کار نوبتی
در قانون کار ایران تعریف جامع و کاملی از کار نوبتی شده است ; چندین ماده قانون به شرح کار نوبتی پرداخته است ; که هر کدام دستمزد متفاوتی دارند ; در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت .
کار نوبتی چیست
طبق ماده 55 قانون کار ; کارنوبتی عبارت است; از کاری که در طول ماه گردش دارد; به نحوی که نوبت های آن در صبح یا عصر یا شب واقع شود.
- قانون کار به دلایل مختلف مانند ; لزوم حضور دائم کارگران; در کارهای مربوط به خدمات عمومی نظیر اورژانس و حمل و نقل شهری ، بیمارستان ها که امکان تعطیلی آن ها وجود ندارد ; و یا وجود انگیزه و هدف; استفاده اقتصادی در کارفرمایان; که برای استفاده دائمی از دستگاه ها و سرمایه خود، کارگران را به گروه هایی تقسیم می کنند ; و هر گروه از آنان را در یک نوبت یا شیفت به کار می گمارند; نظام خاصی را در خصوص انطباق چنین وضعیتی مورد پیش بینی قرار داده است که; در اصطلاح روابط کار به آن کار نوبتی گفته می شود.
- کارگرانی که; به صورت یک ماه صبح و یک ماه عصر یا شب کار می کنند; نوبت کار نبوده; و مشمول استفاده از فوق العاده نوبت کاری نیز قرار نمی گیرند ; زیرا به استناد این ماده; کار نوبتی کاری هست که نوبت های آن در طول یک ماه گردش داشته باشد.
- کارگرانی که بر اساس قرارداد کار ; و شرایط کار مورد توافق به 24 ساعت کار و 24 یا 48 ساعت استراحت می پردازند ; نیز قراردادهای مشابه آن ،; با عنایت به تعریف کار نوبتی موضوع این ماده قانونی; نوبت کار نبوده; و استحقاق دریافت فوق العاده مربوطه را نخواهند داشت ; و تنها اقلام خاص خود را دارا هستند.
میزان پرداخت فوق العاده نوبت کاری
طبق ماده 56 قانون کار; کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کار می کند ; نوبت های کار وی در صبح و عصر واقع می شود 10 درصد ; چنانچه نوبت ها در صبح و عصر و شب قرار گیرد 15 درصد ; در صورتی که نوبت ها به صبح و شب یا عصر و شب بیفتد 22/5 درصد ; علاوه بر مزد به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت خواهد کرد.
- کارگرانی که نوبتی کار می کنند ; آزادی عمل در کار ندارند ; در برخی هفته ها صبح ; و در برخی هفته ها عصر ; و در برخی هفته ها شب کاری می کنند ; با توجه به نوبت های کار; فوق العاده ای برای آن ها در نظر گرفته شده است.
- بر حسب آن که ; نوبت های کار در شب واقع شود یا نشود ; آن که کار به اصطلاح موسوم; دو شیفتی کار کند ; و نوبت های کار او در صبح و عصر واقع شود; و شیفت شب نداشته باشد; 10 درصد ; بابت فوق العاده نوبت کاری علاوه بر مزد دریافت خواهد کرد.
- این فوق العاده; در مورد کارگر سه شیفتی که ; خواه ناخواه یکی از نوبت های کاریش شب خواهد بود; 15 درصد ; علاوه بر مزد; اما کارگران دو شیفتی که; یک نوبت آن ها در شب واقع می شود ; با توجه به دشواری کار شب ; 22/5 درصد علاوه بر مزد دریافت خواهند کرد.
میزان پرداخت فوق العاده نوبت کاری در روز جمعه
- در صورتی که روز کاری کارگر ; نوبت کار با روز تعطیل هفتگی ( جمعه) برخورد کند ; چون خود به خود به جای جمعه ; روز دیگر از هفته را تعطیل می کند; برای کار در روز جمعه ذی حق دریافت فوق العاده ای به میزان 40 درصد مزد; روز عادی برای کار در روز جمعه خواهد بود.
- از آن جایی که از درصد های نوبت کار; در ماده 56 قانون کار ; به عنوان فوق العاده نام برده شده است; لذا این فوق العاده ها جز مزد نبوده ; و از این رو در محاسبه اضافه کاری ; عیدی و پاداش آخر سال و مزایای پایان کار منظور نمی گردد.
- در صورت مصادف شدن; روزهای کاری کارگران نوبتی ;با ایام تعطیلات رسمی; کار در این ایام برای آن ها نیز اضافه کاری محسوب می شود ; و برای هر ساعت کار در تعطیل رسمی مشمول 40 درصد علاوه بر مزد یک ساعت کار عادی می باشد.
ساعات نوبت کاری
- طبق ماده 57 قانون کار ; در کار نوبتی ممکن است ; ساعات کار از 8 ساعت در شبانه روزی و 44 ساعت در هفته تجاوز نماید ; لیکن جمع ساعات کار در 4 هفته نباید از 176 ساعت; تجاوز نماید.
- در کار نوبتی ممکن است ; گردش کار در شیفت های متعدد 2 و 3 و 4 شیفت صورت گیرد; اگر چه در کار نوبتی ممکن است ساعات کار از 8 ساعت در شبانه روز و 44 ساعت در هفته تجاوز نماید; اما طبق این ماده قانونی جمع ساعات کار در چهار هفته متوالی نباید از 176 ساعت بیشتر باشد.
- در صورت افزایش ساعات کار ; به بیش از ساعت تعیین شده ; در این ماده قانونی ; مازاد بر 176 ساعت کارکرد; اضافه کاری تلقی خواهد شد.
در مقاله های بعد درباره کار شب ; کار روز و متناوب صحبت خواهیم کرد.
شرکت آوید سامانه رایمون تولید کننده نرم افزارهای مالی; لجستیک ; تولید و ERP